Μελέτες για μετά lockdown εποχή:

[maik900]

​

​

Τι υποστηρίζουν ψυχολόγοι και γιατροί ψυχικής υγείας για τη ζωή μετά τους εγκλεισμούς;​

---

Η υπόθεση με τον κορονοϊό και την πανδημία και τα συνεχή lockdown σε περίπου δυο μήνες κλείνει ένα χρόνο. Κι όσοι έχουν διαπιστώσει ότι νοιώθουν σαν να μην υπήρχε ζωή πριν από την Covid-19, σύντομα θα ανοίξουν την πόρτα στην άγια καθημερινότητά τους. Πόσο ίδιοι θα είναι όμως;

Κάποτε, παλιά, ένας φίλος που υπηρετούσε τη στρατιωτική θητεία του παραδέχτηκε με δυσφορία και άγχος: Νομίζω ότι γεννήθηκα στρατιώτης, ότι έχω διανύσει όλη τη ζωή μου ως στρατιώτης και θα πεθάνω στρατιώτης… Η συνήθεια σε κάνει να ταυτίζεσαι με το προσωρινό και να το θεωρείς απόλυτη μονιμότητα. Ο φίλος έκλεισε την αναφορά του στη θητεία, περιγράφοντας τα μελλοντικά του σχέδια: Μόλις βγώ, θα, θα, θα…. Κι οι έγκλειστοι για κάποιους λόγους υπόσχονται στον εαυτό του «θα…», αλλά συνήθως επιστρέφουν σχεδόν άμεσα στην προ εγκλεισμού καθημερινότητα και τα «θα» μένουν ατήρητες υποσχέσεις στα δυσπρόσιτα ράφια της μνήμης.

Η υπόθεση με τον κορονοϊό και την πανδημία και τα συνεχή lockdown και τους θανάτους και τον τρόμο σε περίπου δυο μήνες κλείνει ένα χρόνο. Κι όσοι έχουν διαπιστώσει, ότι νοιώθουν σαν να μην υπήρχε ζωή πριν από τον κορονοϊό, σύντομα (σε έναν, δυο, τρεις, άντε τέσσερις μήνες) θα ανοίξουν την πόρτα στην άγια καθημερινότητά τους. Πόσο ίδιοι θα είναι όμως; Τι υποστηρίζουν ψυχολόγοι και γιατροί ψυχικής υγείας για τη ζωή μετά τους εγκλεισμούς;

Σεξουαλική επανάσταση ξανά!​

Ο dr. Nicholas Christakis, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Υέιλ στις ΗΠΑ, προβλέπει ότι μόλις αρθεί το lockdown, θα είναι επικρατήσει περίοδος κυρίως «σεξουαλικής ακολασίας» αφού οι άνθρωποι θα έχουν την ευκαιρία να βγουν έξω ξανά, να πιούν και να φλερτάρουν δίχως αναστολές. Η εφημερίδα «Daily Star» ανέφερε ότι η πρόβλεψή του επιστήμονα καταγράφεται στο νέο του βιβλίο, «Apollo's Arrow: The Deep and Enduring Impact of Coronavirus on the Way We Live» (Ο βαθύς και διαρκής αντίκτυπος του κορονοϊού, στον τρόπο που ζούμε) και προβλέπει ότι μια κατά κάποιον τρόπο επανάσταση θα κορυφωθεί το 2024.

Ο επιδημιολόγος Christakis υποστηρίζει ότι η κοινωνία θα προσπαθήσει να αντισταθμίσει το χαμένο χρόνο, μόλις νοιώσει ασφαλής. Ο ελληνικής καταγωγής επιστήμονας δήλωσε στην εφημερίδα «The Guardian»: «Κατά τη διάρκεια των επιδημιών, αυξάνεται η θρησκευτικότητα, οι άνθρωποι γίνονται περισσότερο απρόβλεπτοι, αποταμιεύουν χρήματα, αποφεύγουν την έκθεση στον κίνδυνο και τα όλα αυτά τα παρατηρούμε τώρα, όπως έχουν καταγραφεί για εκατοντάδες χρόνια κατά τη διάρκεια επιδημιών».

Ο dr. Nicholas Christakis είπε πως ό,τι βιώνουμε αυτή την εποχή δεν είναι κάτι νέο για τον άνθρωπο: Μια ανάλογη εποχή σεξουαλικής επανάστασης ακολούθησε την πανδημία της Ισπανικής Γρίπης του 1918, η οποία οδήγησε στην «έκρηξη» της δεκαετίας του ‘20 και στην σεξουαλική απελευθέρωση. Ο Christakis δήλωσε επίσης, ότι δεν αποτελεί έκπληξη πως η ασθένεια φρέναρε την οικονομία, επισημαίνοντας ότι είναι λάθος για τους πολίτες να κατηγορούν τις κυβερνήσεις τους για τις επιπτώσεις της πανδημίας.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ενέργειες της κυβέρνησής είναι που κάνουν την οικονομία να επιβραδύνεται· αυτό είναι λάθος. Είναι ο ιός που κάνει την οικονομία να βαδίζει αργά. Οι οικονομίες κατέρρεαν ακόμη και στην αρχαιότητα όταν ενέσκηπταν λοιμοί, ακόμα και όταν δεν υπήρχε κυβέρνηση να επιβάλλει! «Κλείστε τα σχολεία και κλείστε τα εστιατόρια». Πρόσθεσε δε, ότι η τρέχουσα πανδημία έχει καταπολεμηθεί καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη, που έχει εμφανιστεί στο παρελθόν.

Συνεχιζεται .....


Πηγη www.psychologynow.gr

 

[maik900]

​

Οι άλλες «παρενέργειες»​

Κι αν οι απόψεις του Dr Christakis αφορούν τη σεξουαλικότητα και την «επανάσταση» που θα ακολουθήσει μετά τους περιορισμούς και τον φόβο της πανδημίας, τι γίνεται με άλλες συμπεριφορές του ανθρώπου που θα εκδηλωθούν άμεσα μετά την «απελευθέρωση»; Ο Steven Taylor, συγγραφέας του βιβλίου «Ψυχολογία της Πανδημίας», και καθηγητής ψυχιατρικής στο University of British Columbia, υποστηρίζει ότι για μια ατυχή μειονότητα ανθρώπων, από 10 έως 15%, η ζωή δεν θα επιστρέψει στο φυσιολογικό.

Το Australia’s Black Dog Institute, ένας κορυφαίος ανεξάρτητος ερευνητικός οργανισμός ψυχικής υγείας, έχει επίσης εγείρει ανησυχίες για μια σημαντική μειονότητα που θα επηρεαστεί από μακροχρόνιο άγχος. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μια ομάδα κορυφαίων ειδικών στη δημόσια υγεία προειδοποίησε πρόσφατα στο British Medical Journal ότι ο αντίκτυπος της πανδημίας στην ψυχική υγεία είναι πιθανό να διαρκέσει πολύ περισσότερο από τον αντίκτυπο στη σωματική υγεία.

Ένας λόγος για τον οποίο οι ψυχολόγοι ανησυχούν για τον πιθανό μακροπρόθεσμο αντίκτυπο του Covid-19 είναι οι υπάρχουσες γνώσεις από προηγούμενες πανδημίες και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Το ξέσπασμα SARS το 2003 συσχετίστηκε με αύξηση κατά 30% των αυτοκτονιών σε άτομα άνω των 65 ετών. Στρατηγικές όπως η καραντίνα, που είναι απαραίτητες για την ελαχιστοποίηση της ιογενούς εξάπλωσης, μπορεί να έχουν αρνητικό ψυχολογικό αντίκτυπο, όπως η πρόκληση συμπτωμάτων μετατραυματικού στρες, η κατάθλιψης και αϋπνίας. Η απώλεια θέσεων εργασίας και οι οικονομικές επιπτώσεις κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης έχουν συσχετιστεί με μια μακροχρόνια μείωση της ψυχικής υγείας.

Ιστορικά, οι αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία επηρεάζουν περισσότερους ανθρώπους και διαρκούν πολύ περισσότερο από τις επιπτώσεις τις ίδιας της πανδημίας, εξηγεί ο Joshua C Morganstein, βοηθός διευθυντής στο Κέντρο Μελέτης του Τραυματικού Στρες στο Μέριλαντ των ΗΠΑ. Εάν η Ιστορία μας παρέχει τη δυνατότητα πρόβλεψης, θα πρέπει να περιμένουμε μια σημαντική συνέχεια σε προβλήματα ψυχικής υγείας, που θα διαρκέσουν επί πολύ μετά την τελική αντιμετώπιση της πανδημίας.

Ποια μακροπρόθεσμα προβλήματα θα συνδεθούν με το Covid-19; Οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι η ψυχαναγκαστική διαταραχή θα μπορούσε να είναι το βασικό πρόβλημα. Ασυδοσία σε όλα, ακραιφνείς συμπεριφορές κατά τη διασκέδαση, αλόγιστες αγορές και σπατάλη καταγράφονται στις συμπεριφορές ανθρώπων μετά την απελευθέρωσή τους από έναν εγκλεισμό.

Ο Taylor επισημαίνει επίσης την μόνιμη αγχωτική συμπεριφορά σε πολλά άτομα: Για ανθρώπους με γενετική προδιάθεση για ορισμένες μορφές υπερβολικής σχολαστικότητας (δηλ. εμμονές για μόλυνση και πειθαναγκασμός για συνεχή καθαρισμό), το άγχος του Covid-19 είναι πιθανό να προκαλέσει ή να επιδεινώσει ανάλογες συμπεριφορές. Μερικοί από αυτούς τους ανθρώπους θα γίνουν χρόνιοι μικροβιοφόροι, εκτός εάν λάβουν κατάλληλη θεραπεία ψυχικής υγείας.

Η χρόνια μοναξιά, επίσης, που προκαλείται από την κοινωνική απομόνωση ή την «έλλειψη νοήματος» στη ζωή κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι μια άλλη σημαντική ανησυχία, λέει ο Yuko Nippoda, ψυχοθεραπευτής και εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ψυχοθεραπείας του Ηνωμένου Βασιλείου. Μερικοί άνθρωποι βρέθηκαν ακούσια με λιγότερες ανθρώπινες επαφές στην εποχή της πανδημίας και μπορεί να είναι δύσκολο να επιστρέψουν στην κανονικότητά τους. Άλλοι, αυτοί που εκούσια αποκλείστηκαν από τις κοινωνικές επαφές για να αισθανθούν «μια αίσθηση ασφάλειας», μπορεί να μετατραπούν σε μοναχικούς αντικοινωνικούς στο άμεσο μέλλον, λέει ο Nippoda.

Η συνεχιζόμενη ανεργία ή η απώλεια εισοδήματος (που προκαλείται από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας) μπορεί επίσης να επηρεάσει τη μακροπρόθεσμη ευημερία. Πολλές μελέτες πριν από το Covid-19 συνδέουν αυτούς τους παράγοντες με την κατάθλιψη, το άγχος ή τις σκέψεις αυτοκτονίας. Πρόσφατα στοιχεία δημοσκοπήσεων από τις ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς που ήταν άνεργοι ή είχαν μειώσει το εισόδημά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχουν ήδη αναφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία, με ακόμη υψηλότερα ποσοστά ανάμεσα σε εκείνους με χαμηλότερα εισοδήματα.

Τι πρέπει να μάθουμε​

Η Ιστορία θα μας αποκαλύψει σιγά σιγά το πόσες από αυτές τις προειδοποιήσεις και προβλέψεις θα επαληθευτούν. Διάφοροι φορείς σε όλο τον κόσμο έχουν ήδη δημιουργήσει οδηγίες για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Νωρίτερα φέτος, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε συστάσεις για την προστασία της ψυχικής υγείας, και παρόμοιες οδηγίες έχουν εκδοθεί από κυβερνητικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες.

Οι ερευνητές συλλέγουν επίσης εμπειρικά δεδομένα τα οποία ελπίζουν ότι θα προσφέρουν καλύτερη κατανόηση των μακροπρόθεσμων παρενεργειών της ψυχικής υγείας αυτής της μοναδικής κρίσης, και συνεπώς πώς να το διαχειριστούν. Παρά τις συνεχιζόμενες ανησυχίες σχετικά με τα προβλήματα και τις υπερβολικές συμπεριφορές που ενδέχεται να προκληθούν από τον αντίκτυπο του Covid-19, οι ψυχίατροι λένε ότι είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν και ορισμένα θετικά αποτελέσματα.

Ο Steven Taylor υποστηρίζει ότι ενώ μια σημαντική μειονότητα μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις μακροπρόθεσμα, η πανδημία έχει οπλίσει με «αντισώματα» ανθεκτικότητας κατά του άγχους μεγάλο μέρος του πληθυσμού, παράλληλα με την ικανότητα των ανθρώπων να «ανακάμπτουν» έπειτα από καταστροφικά γεγονότα.

Κι όπως επίσης επισημαίνουν οι ειδικοί οι περισσότερες πράξεις των ανθρώπων που τείνουν να εμφανιστούν με ακραίες συμπεριφορές μετά την άρση των lockdown και την εξάλειψη της πανδημίας, θα είναι παροδικές. Σεξουαλική επανάσταση και ασυδοσία και υπερκαταναλωτισμός και ένταση και άγχος, για τους πολλούς θα κρατήσουν λίγο ή και δεν θα εμφανιστούν καθόλου. Με το καλό να «απελευθερωθούμε» και οι άμυνες της ανθρώπινης σκέψης θα ενεργοποιηθούν και πάλι.

Πηγη www.psychologynow.gr

 

[maik900]

Κορωνοϊός και οι επιπτώσεις του στην ψυχική υγεία​

Δάφνη Στριγγάρη Ψυχολόγος,

Το τελευταίο διάστημα, λόγω της έξαρσης της πανδημίας, η ψυχική υγεία των ατόμων έχει επηρεαστεί αρκετά. Συναισθήματα όπως ο φόβος, το άγχος, η λύπη, ο θυμός είναι κυρίαρχα για τον περισσότερο κόσμο κι έρχονται ως αποτέλεσμα της γενικότερης κατάστασης και των μέτρων που έχουν παρθεί για τον περιορισμό του προβλήματος.​

---

Η αλλαγή του τρόπου ζωής, η συνεχής σκέψη για τήρηση των κανόνων υγιεινής, η καθολική χρήση μάσκας, η καραντίνα, η τήρηση αποστάσεων, έχουν συμβάλει στην δημιουργία ενός αισθήματος ανησυχίας που μας ακολουθεί σε ό,τι κι αν κάνουμε.
Επομένως, η αύξηση του αριθμού των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα διάθεσης, αγχωδών διαταραχών και διαταραχών σωματικών συμπτωμάτων δεν είναι τυχαία. Η κατάθλιψη, το άγχος υγείας, οι κρίσεις πανικού και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι μερικά παραδείγματα αυτών των προβλημάτων που εμφανίζονται συχνότερα τον τελευταίο καιρό και τίθενται ως στόχοι προς αντιμετώπιση, στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας.

Τα πρώτα σημάδια…​

Όσον αφορά το θέμα της διάθεσης, η μονοτονία που πλήττει το καθημερινό μας πρόγραμμα, οι πολλές ώρες που περνάμε στο σπίτι, δεν ευνοούν την κατάσταση, αλλά ίσα ίσα την επιδεινώνουν. Οι αυτόματες αρνητικές σκέψεις φουντώνουν και μεγεθύνονται με την απραξία και την έλλειψη δραστηριοτήτων.
Το γνωσιακό λάθος της καταστροφοποίησης είναι κυρίαρχο στις περιπτώσεις αυτές και η ελπίδα για το μέλλον χάνεται. Πολλοί πιάνουμε τους εαυτούς μας χωρίς όρεξη να κάνουμε πράγματα, οι ώρες που περνάμε καθηλωμένοι στον καναπέ αυξάνονται, παρατηρείται έλλειψη ενέργειας για να κάνουμε πράγματα, δραστηριότητες που μας άρεσαν στο παρελθόν, τώρα μπορεί να μην μας γεμίζουν τόσο.
Στην περίπτωση των κρίσεων πανικού, το γενικότερο άγχος που προκαλεί η κατάσταση της πανδημίας, τόσο για το θέμα της υγείας, όσο και των παράπλευρων απωλειών που δημιουργούνται από αυτήν (ανεργία, οικονομικά προβλήματα, έλλειψη ελευθεριών κ.ο.κ), συσσωρεύεται και εκδηλώνεται με μία κρίση πανικού.
Στην κρίση πανικού το άτομο βιώνει άγχος, το άγχος αυτό εκδηλώνεται με κάποιες σωματικές αντιδράσεις, οι οποίες ερμηνεύονται από το άτομο ως απειλητικές. Λόγω της λανθασμένης αυτής ερμηνείας, το άτομο αισθάνεται ότι κάτι κακό θα του συμβεί, θα πεθάνει ή θα χάσει τον έλεγχό του και τα λογικά του.
Από την άλλη, όταν μιλάμε για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, το γενικότερο άγχος που προκαλεί η κατάσταση της πανδημίας, μπορεί να λειτουργήσει ως στρεσογόνο γεγονός και να πυροδοτήσει την εμφάνιση καταναγκασμών (τελετουργικών) ή ιδεοληψιών (έμμονων σκέψεων).

---

Στην παρούσα φάση συχνοί είναι οι καταναγκασμοί καθαριότητας λόγω του έντονου φόβου για πιθανή μόλυνση του ατόμου από τον υιό και η ιδεοληψία- εμμονή ότι το άτομο μπορεί να φέρει τον υιό. Έχει διαπιστωθεί πως η εκτέλεση των καταναγκασμών, αντί να εκτονώνουν το άγχος του ατόμου, τελικά το ενισχύουν, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο έναν φαύλο κύκλο.
Η θεματολογία των ζητημάτων υγείας έχει εντείνει το άγχος υγείας κι έχει κάνει τη συγκεκριμένη διαταραχή αρκετά επίκαιρη. Στο άγχος υγείας χαρακτηριστικό είναι πως το άτομο αισθάνεται ότι απειλείται από κάποια ασθένεια, πως αυτό θα έχει ενδεχομένως μία άσχημη κατάληξη και συνήθεις συμπεριφορές είναι οι συχνές επισκέψεις σε γιατρούς, η αναζήτηση επιβεβαίωσης ότι όλα βαίνουν καλά στην υγεία και οι συχνοί έλεγχοι (για παράδειγμα οι συχνές εξετάσεις, η θερμομέτρηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα κ.ο.κ).
Ο παρών φόβος της μόλυνσης από τον υιό έχει φέρει στην επιφάνεια αυτή τη συμπτωματολογία σε άτομα που είναι επιρρεπή στο να αναπτύξουν αυτή την διαταραχή. Η επαγρύπνηση γύρω από κάθε σωματικό σύμπτωμα κάνει τα άτομα αυτά να δίνουν λανθασμένες ερμηνείες και να θεωρούν πως κάποια σωματικά συμπτώματα είναι η απόδειξη πως έχουν κάποια σοβαρή ασθένεια.

Αιτίες εκδήλωσης και διατήρησης των ψυχολογικών προβλημάτων​

Η κρισιμότητα της κατάστασης συχνά μας φοβίζει για την πιθανή ανάπτυξη ψυχολογικών προβλημάτων, τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Μία αιτία δεν οδηγεί αυτομάτως σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, διαφορετικά οι περισσότεροι θα υποφέραμε από κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Το ιστορικό, τα γεγονότα ζωής, η γονιδιακή προδιάθεση, σε συνδυασμό με τις δυσκολίες και τους περιορισμούς που ενέχει η τωρινή κατάσταση μπορεί να οδηγήσει ή όχι ένα άτομο στην ανάπτυξη προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Αυτό εξηγεί γιατί μερικά άτομα είναι πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη τέτοιων προβλημάτων, ενώ άλλα πιο ανθεκτικά. Όταν κάνουμε λόγο για «ανθεκτικότητα» εννοούμε τους μηχανισμούς εκείνους που βοηθούν ένα άτομο να αντιμετωπίσει μία δύσκολη κατάσταση και να μην αναπτύξει τελικά προβλήματα ψυχικής υγείας.
Οι συμπεριφορές ασφαλείας είναι αυτές που διατηρούν το πρόβλημα. Ονομάζονται έτσι διότι προσφέρουν μία ασφάλεια στο άτομο από τη μία, από την άλλη όμως ενισχύουν αρνητικά την κατάσταση διατηρώντας με αυτό τον τρόπο το πρόβλημα.
Παραδείγματα τέτοιων συμπεριφορών τα οποία μπορούμε να δώσουμε είναι όταν το άτομο είναι εξαρτημένο στο να κυκλοφορεί συνοδευόμενο από κάποιο άλλο ώστε να νιώθει ασφάλεια και να μην εκδηλώσει κρίση πανικού, οι συχνές επιβεβαιώσεις που ζητά ένα άτομο με άγχος υγείας, η αναβλητικότητα, η οποία μπορεί να προσφέρει μία προσωρινή ανακούφιση. Οι συμπεριφορές αποφυγής είναι, τέλος, συχνές και αποτελούν αιτίες διαιώνισης των συγκεκριμένων προβλημάτων.

Πηγη www.psychologynow.gr

 

[maik900]

Το μακρόσυρτο lockdown έχει επηρεάσει ψυχολογικά ανεξίτηλα τους νέους – Οι έρευνες και οι μαρτυρίες​

«Ζούμε ξανά και ξανά την ίδια ημέρα. Η καθημερινότητά μας είναι “θολή”, πότε θα τελειώσει αυτό;» (Ελπίδα, 17 ετών). «Πονούν τα μάτια μου, το κεφάλι μου, και έχω ξεχάσει πώς ήταν με τους φίλους μου… Μου λείπουν πολύ, φοβάμαι όμως να τους ξαναδώ από κοντά. Μπορώ να τους ξανακερδίσω;» (Δήμητρα, 15 ετών). «Τελικά, προτιμώ να μη γυρίσω φέτος στο σχολείο. Βαριέμαι λίγο, φοβάμαι και τα διαγωνίσματα. Του χρόνου ίσως. Βλέπουμε…» (Παύλος, 16 ετών). Πρόκειται για μαρτυρίες που περιλαμβάνονται σε ποιοτική έρευνα, η οποία διενεργείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Παιδιά και έφηβοι στις ημέρες COVID-19» του υπουργείου Υγείας (Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας).

«H εκδήλωση της πανδημίας “πάγωσε” την ανθρώπινη ιστορία και οδήγησε σε μια πρωτόγνωρη νέα πραγματικότητα. H εισβολή υπήρξε βίαιη και αιφνίδια, προκαλώντας συναισθήματα ανασφάλειας, αίσθημα απώλειας και καθημερινό άγχος που εξάντλησε σταδιακά παιδιά, εφήβους και τους σημαντικούς ενηλίκους του περιβάλλοντός τους. Η κόπωση αυτή, ιδιαίτερα κατά τη δεύτερη καραντίνα, εκφράζεται με έλλειμμα προοπτικής και αισιοδοξίας – μια πρωτόγνωρη παραίτηση που συνυπάρχει με έντονο θυμό και ρητορική του μίσους», λέει στην «Κ» η Αρτεμις Κ. Τσίτσικα, αναπλ. καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ και επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. και Α. Κυριακού». Οπως αναδεικνύεται ανάγλυφα από τα σημάδια του εγκλεισμού στους εφήβους, το μακρόσυρτο lockdown δεν ήταν καθόλου ανώδυνο, απεναντίας προκάλεσε πολλαπλές πληγές.
Σύμφωνα με την κ. Τσίτσικα, «οι επιπτώσεις στα παιδιά και στους εφήβους είναι σημαντικές και μετρήσιμες και θα μας απασχολούν για αρκετό χρόνο ακόμη, δεδομένου ότι αποτελούν ευάλωτη ομάδα υπό ανάπτυξη και οι μεταβολές του άμεσου περιβάλλοντός τους επιδρούν στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους». Τα συμπεράσματα από τις μελέτες της ομάδας έρευνας για την COVID-19 του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ «Στρατηγικές Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας» είναι πολύ ανησυχητικά. Προέρχονται από μετα-ανασκοπήσεις πλήθους ερευνών και δημοσιεύσεων σε διεθνές επίπεδο, σε συνδυασμό με τα ευρήματα ποιοτικής μελέτης που πραγματοποιεί η Μονάδα Εφηβικής Υγείας. Οι ερευνητές σημειώνουν πως η απομάκρυνση των παιδιών από τη σχολική κοινότητα στον φυσικό χώρο όχι μόνο δυσκόλεψε σημαντικά τη μαθησιακή διαδικασία, αλλά και εκτόξευσε τα ποσοστά διαδικτυακών συμπεριφορών υψηλού κινδύνου, που ήδη ήταν υψηλά στην προ κορωνοϊού εποχή. «Οι συμπεριφορές διαδικτυακής εξάρτησης φτάνουν το 62,7% στον εφηβικό πληθυσμό, έναντι 40% προ καραντίνας, με περίπου 20% να εκδηλώνουν σοβαρή παραίτηση από καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες. Στα παιδιά αυτά παρατηρήθηκε σημαντική συσχέτιση με διατροφικές παρεκτροπές, υπερβαρότητα, έλλειμμα φυσικής άσκησης και επιβάρυνση της σωματικής τους υγείας, καθώς και με αναστροφή του ωραρίου του ύπνου, άγχος, καταθλιπτικό συναίσθημα και απόσυρση. Τα αγόρια ασχολούνται κυρίως με ηλεκτρονικά παιχνίδια και εκδηλώνουν θυμό, βίαιες συμπεριφορές και επιθετικότητα, ενώ τα κορίτσια επιδίδονται σε υπερβολική χρήση των κοινωνικών δικτύων με εκφράσεις εσωτερίκευσης και απόσυρσης, χαμηλής αυτοεκτίμησης και καταθλιπτικού συναισθήματος, που μπορεί να φτάσει και το 40% έναντι 20% προ COVID-19. O αυτοτραυματισμός (cutting) παρουσιάζει επίσης αυξητική τάση στα κορίτσια και φτάνει το 10% έναντι 3%-5% πριν», αναφέρει η κ. Τσίτσικα.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η άνοδος της συχνότητας του διαδικτυακού εκφοβισμού και της ρητορικής του μίσους, που εμφανίζεται να αντιμετωπίζει κατά την περιήγησή του στο Ιντερνετ το 50% των εφήβων, έναντι του ήδη πολύ υψηλού 30% προ πανδημίας. Περίπου ένας στους δύο εφήβους, δηλαδή, φαίνεται να δέχθηκε ή να έστειλε απειλητικά, προσβλητικά μηνύματα. Καταγράφονται ακόμα «αποκλεισμός από ομάδες, αυθαίρετη χρήση προσωπικών δεδομένων και φωτογραφιών, καθώς και ακραίες επιθέσεις βίας ή στιγματισμός ομάδων, όπως επαγγέλματα που σχετίζονται με την COVID λοίμωξη, ασθενείς ή οικογένειες με ασθενή COVID, ηλικιακές ομάδες με ευαλωτότητα, άτομα με αναπηρία, διαφορετικότητα κ.λπ.)», καταγράφουν οι ερευνητές. «Υπήρξε μια όξυνση των επιθετικών συμπεριφορών αυτή την περίοδο, μια τάση ενοχοποίησης του άλλου», σημειώνει η κ. Τσίτσικα.

Ενα ακόμα σοβαρό πρόβλημα που καταγράφηκε είναι η τάση αύξησης της σχολικής διαρροής. «Στα παιδιά που είχαν ήδη κάποια σχολική άρνηση φαίνεται να παγιώνεται η τάση εγκατάλειψης του σχολείου, με κίνδυνο η σχολική διαρροή να σκαρφαλώσει ξανά πάνω από το 10% πανελλαδικά για τις υποχρεωτικές βαθμίδες εκπαίδευσης», τονίζει με ανησυχία η κ. Τσίτσικα, που είναι και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ). «Λόγω της μακρόχρονης αποχής από το σχολείο, ακόμα και παιδιά που δεν είχαν τάσεις άρνησης εμφανίζουν τώρα δυσκολίες επιστροφής. Δεν έχει να κάνει μόνο με τα μαθήματα, αλλά με το πώς θα τους ξαναδούν οι συμμαθητές τους, πώς θα “μιλήσουν” τη γλώσσα του σώματος, που είναι πολύ σημαντική για τους εφήβους», λέει. Επίσης, παιδιά με προϋπάρχουσες δυσκολίες παλινδρόμησαν και χρειάστηκαν ειδική παρέμβαση και μεταβολή της θεραπευτικής τους προσέγγισης.
Τα παιδιά πρόσφυγες και τα παιδιά οικογενειών με ασθενέστερο βιοτικό/οικονομικό επίπεδο και εκπαίδευση των γονιών είχαν σημαντικά δυσμενέστερες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία τους και βιώνουν χρόνιο και απειλητικό στρες.
Συνολικά, οι συνθήκες του εγκλεισμού έθεσαν σε δοκιμασία τις ισορροπίες όλης της οικογένειας και των σημαντικών ενηλίκων της ζωής των παιδιών (γονείς, κηδεμόνες). «Οικονομικές προκλήσεις, απώλεια της βοήθειας των παππούδων/γιαγιάδων ή και οικιακών βοηθών, ανάγκη τηλεργασίας με τις ανάλογες συνέπειες. Ολα μοιάζουν να ισορροπούν σε μια τεντωμένη κλωστή που για κάθε οικογενειακό υποσύνολο έχει μοναδικό μείγμα και αντοχές που συχνά στερεύουν και τα πράγματα εκτροχιάζονται», σημειώνει η κ. Τσίτσικα, κάτι που εκφράστηκε και στον τετραπλασιασμό, την περίοδο της πανδημίας, των τηλεφωνικών κλήσεων για βοήθεια στη γραμμή «ΜΕΥποστηρίζω 80011 80015» της Μονάδας Εφηβικής Υγείας.

Οι σχέσεις και η σεξουαλικότητα​

«Ηθελα να τον βλέπω, όμως “αραιώσαμε”. Αναρωτιέμαι μήπως φταίω εγώ σε κάτι. Είμαστε μάλλον θύματα του κορωνοϊού. Ηταν η πρώτη μου σχέση, τα είχα δώσει όλα. Μου στοίχισε πολύ» (Μελίνα, 16 ετών). «Σε μια ηλικία που η εξερεύνηση και ο πειραματισμός έχουν θεμελιώδη σημασία για τη μελλοντική σεξουαλική λειτουργικότητα και τη δημιουργία της προσωπικής ταυτότητας/αυτοεκτίμησης, οι περίοδοι της καραντίνας μετέβαλαν τις συνθήκες πλαισίωσης του εφηβικού ρομαντισμού. Πολλοί έφηβοι απομακρύνθηκαν και βίωσαν απώλεια με τη βίαιη διακοπή της σχέσης τους, απογοήτευση, δυσκολία στη διαχείριση και επιπτώσεις στη σχολική τους επίδοση. Φυσικά δυσκολεύονται να φλερτάρουν, να εκφραστούν και για άλλη μια φορά βρίσκουν διέξοδο στο Διαδίκτυο», λέει στην «Κ» η κ. Τσίτσικα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΜΕΥ, ενισχύθηκαν τα διαδικτυακά ραντεβού, το sexting (ψηφιακή ανταλλαγή υλικού σεξουαλικού περιεχομένου) και το διαδικτυακό σεξ. Ειδικότερα στα αγόρια παρατηρείται συμπεριφορά εξάρτησης από πορνογραφικό υλικό και χρήση του για αυτοϊκανοποίηση (έως 20%).

Πηγη www.kathimerini.gr

 

[johnnie]

Ο εγκλεισμός, η ανησυχία για το ιό, η αλλαγή τροπου ζωής έχουν επιβαρύνει παρα πολυ τον κοσμο όλων των ηλικιών ψυχολογικά. Εγω προσωπικά τον τελευταίο 1.5 χρόνο δεν κάνω τίποτα άλλο από δουλειά σπίτι. Σχολαω και σκέφτομαι παλι σε αυτόν τον καναπέ θα παω να περάσω την υπόλοιπη μέρα μου. Τον μισω

 

[maik900]

​

Πώς θα καταλάβεις ότι πάσχεις από κορονοάγχος​

To άγχος που μας προκάλεσε η πανδημία, έγινε φαινόμενο, λέγεται "worry burnout" και είναι ο λόγος που αισθανόμαστε διαρκώς κουρασμένοι. Πώς μπορούμε να το καταπολεμήσουμε.​

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΝΙΚΗ ΜΠΑΚΟΥΛΗ

Για απροσδιόριστους λόγους, αισθάνεσαι κάθε μέρα την ίδια κούραση. Από την στιγμή που ανοίγεις τα μάτια σου το πρωί έως εκείνη που τα κλείνεις το βράδυ. Δεν νιώθεις να νυστάζεις ή το 'χάδι' της υπνηλίας. Αλλά δεν έχεις ενέργεια. Ούτε στο μυαλό, μηδέ στο σώμα. Επίσης, κουράζεσαι και όταν σκέφτεσαι ότι θα ήταν χρήσιμο να κουνηθείς για να κάνεις κάτι.

Έχεις γίνει η χαρά της αναβολής και λαχανιάζεις ακόμα και όταν ανεβαίνεις δυο σκάλες. Άσε που δεν μπορείς και να σκεφτείς εύκολα -νιώθεις να πονάει το μυαλό σου. Θα έλεγες ότι σε έχει κατακλείσει μια απάθεια. Τι σου συμβαίνει;
Δεν θέλω να ανησυχείς. Το πιθανότερο είναι ότι έχεις 'καεί'. Πως έχεις πάθει υπερκόπωση. Δεν έκανες κάτι που να σε εξάντλησε; Καημένε μου αναγνώστη/καημένη μου αναγνώστρια.

ΟΛΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΕΧΟΥΝ ΕΝΑ ΟΡΙΟ. ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ​

Επί δυο χρόνια ζεις σε πανδημία, χωρίς να μπορείς να κάνεις ό,τι θες, χωρίς να ξέρεις τι άλλο σε περιμένει στην αλφάβητο των μεταλλάξεων και κάθε φορά που τόλμησες να αναθαρρήσεις, έζησες άλλη μια κατραπακιά (είτε την έλεγαν 'δέλτα', είτε 'όμικρον'). Οτιδήποτε -ακόμα και το πιο αστείο- που (ξανα)αλλάζει τα δεδομένα, σε εξαντλεί. Δεν αντέχεις άλλο. Δεν είσαι ο μόνος/δεν είσαι η μόνη. Είμαστε εκατομμύρια. Ου μην δισεκατομμύρια.

Ιστορικά, στον απόηχο των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών οι άνθρωποι τελούσαν υπό μεγάλο στρες που τους οδήγησε σε εξάντληση και απελπισία. Όταν ζεις ένα τραύμα και μια μεγάλη σε διάρκεια -αλλά και ατελείωτη- αβεβαιότητα δεν είναι πολλά αυτά που εξαρτώνται από εσένα. Και αυτό μπορεί να γίνει εξουθενωτικό.
Ό,τι διάβασες έως εδώ έχει περιγραφεί από ψυχολόγους ως “worry burnout”. Να πούμε πρώτα πως η υπερκόπωση (burnout) προσδιορίζεται ως εξάντληση και αδιαφορία που σε 'τρώει' μέχρι το μεδούλι, όσο περνάει ο καιρός και δεν αλλάζει κάτι. Η υπερκόπωση ανησυχίας είναι όλο το “τι γίνεται” που ζούμε επί δυο χρόνια -και για πόσο ακόμα, ουδείς γνωρίζει. Μη ξεχνάς ότι έχει προηγηθεί η γενική υπερκόπωση -ως συνέπεια της τηλεργασίας.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗΣ​

Όπως λέει στο Magazine η Βάλια Μαραθιανού (ψυχολόγος/ψυχοθεραπεύτρια) “το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης εμφανίζεται συνήθως μετά από μια παρατεταμένη και έντονη χρήση των αποθεμάτων ενέργειας που έχουμε. Αποτελεί ένα σύνδρομο σωματικής και ψυχολογικής κόπωσης, το οποίο έρχεται ως αντίδραση σε μακροχρόνιο στρες που αφορά πραγματικές καταστάσεις αλλά και διαπροσωπικές σχέσεις.
Χαρακτηρίζεται από τρεις διαστάσεις, τη συναισθηματική εξάντληση, το μηχανισμό άμυνας της αποπροσωποποίησης, όταν νιώθουμε δηλαδή ότι είμαστε αποκομμένοι από τις σκέψεις και το σώμα μας και τα νιώθουμε ξένα, καθώς και το μειωμένο αίσθημα προσωπικών επιτευγμάτων, την αντίληψη ότι δεν τα καταφέρνουμε.
Από τον παραπάνω ορισμό γίνεται εύκολα αντιληπτός ο λόγος που οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τον όρο "worry burnout", ώστε να περιγράψουν το πώς μπορεί να αισθάνονται οι άνθρωποι μετά από δυο χρόνια πανδημίας, όπου ο μηχανισμός του άγχους είναι μονίμως ενεργοποιημένος, τα επίπεδα ανησυχίας ιδιαίτερα αυξημένα και το αίσθημα κόπωσης διάχυτο.
Για μια πολύ μεγάλη χρονική περίοδο όλοι μας χρησιμοποιούμε ενεργειακά αποθέματα για να ανταπεξέλθουμε στην επαγρύπνηση λόγω της πραγματικής απειλής του ιού αλλά και στο γεγονός ότι έχουμε χάσει τον έλεγχο της ζωής, γεγονός ιδιαίτερα τραυματικό, το οποίο προκαλεί συναισθήματα αβεβαιότητας, απελπισίας, ανυπομονησίας, θυμού αλλά και επιθετικότητα.

Πολλές φορές, λόγω του άγχους, μπορεί νιώθουμε σαν ρομπότ ή έξω από τον εαυτό μας. Σαν αυτό που γίνεται να μη συμβαίνει σε εμάς. Δεν είναι και λίγες οι φορές που έχουμε πει ότι δεν αντέχουμε άλλο, πως δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε και αντιδρούμε είτε με παραίτηση, είτε με αντιδραστικότητα.​

Ήλθε η ώρα για ένα παράδειγμα. Το πρώτο το παρέθεσαν οι New York Times.
“Η Αυστραλία είναι χώρα που βιώνει ολοένα και περισσότερες φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα. Οι επιστήμονες ωστόσο, εντόπισαν μια διάχυτη αίσθηση “κόπωσης θέματος”, για ό,τι προκάλεσε η κλιματική αλλαγή στον πληθυσμό από το 2011 έως το 2016. Έρευνα που έγινε ενημέρωσε ότι όσο περνούσαν τα χρόνια, οι Αυστραλοί μιλούσαν όλο και λιγότερο για την κλιματική αλλαγή ή τις σκέψεις τους επ' αυτής.
Το επόμενο παράδειγμα θα σε βοηθήσει να καταλάβεις ακόμα καλύτερα όσα ζούμε. Σύμφωνα με μελέτη του Dr. Srijan Sen (βλ. διευθυντής του Frances and Kenneth Eisenberg and Family Depression Center στο University of Michigan) “τους δυο πρώτους μήνες της πανδημίας παρατήρησα απροσδόκητα σημαντική πτώση της κατάθλιψης μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγείας. Την απέδωσα στο ότι είχαν την αίσθηση της κοινότητας και ενός σκοπού. Όσο 'τραβάει' η πανδημία, γίνονται πιο αγωνιώδεις και κουρασμένοι, καθώς παλεύουν με το επίπεδο επαγρύπνησης και ανησυχίας που ενδεχομένως να είναι βιώσιμο για λίγες εβδομάδες ή μήνες, όχι μόνο για μια διετία”.

Κανένα σώμα δεν μπορεί να αντέξει σε υψηλά επίπεδα στρες/άγχους, για μεγάλες χρονικές περιόδους, χωρίς να νιώσει κούραση.

Συνεχιζεται.....

Πηγη www.news247.gr

 

[maik900]

Πώς θα καταλάβεις ότι πάσχεις από κορονοάγχος​

ΠΑΤΑΜΕ ΤΟ ΓΚΑΖΙ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΒΑΛΕΙ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΡΩΤΙΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΟΥΝΙΟΜΑΣΤΕ​

Ο κλινικός ψυχολόγος και καθηγητής ψυχιατρικής στο Columbia, Jeffrey Cohen θύμισε πως βιώνουμε συναισθήματα για κάποιους λόγους και ότι ο φόβος είναι το εξελικτικό εργαλείο-απάντηση στις απειλές.
“Το άγχος ενεργοποιεί τον συναγερμό του πανικού στον εγκέφαλο μας, που μας ειδοποιεί ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια μας. Σε αυτό το στάδιο της πανδημίας, είμαστε αντιμέτωποι με τη μόνιμη απειλή του Covid-19 και μάλιστα, για τόσο καιρό που πλέον δεν εμπιστευόμαστε το μυαλό μας -όταν μας 'λέει' πως δεχόμαστε επίθεση. Αμφισβητούμε και ότι ο συναγερμός είναι πραγματικός”.
Η συνέπεια είναι ότι τα φυσιολογικά συμπτώματα του στρες μας εξαντλούν. Το νευρικό μας σύστημα αντιδρά στην ανησυχία, τα επίπεδα κορτιζόλης (βλ. κατεξοχήν ορμόνη του στρες) εκτοξεύονται, αυξάνονται και οι καρδιακοί παλμοί και όλα αυτά έχουν ως συνέπεια την πραγματική εξάντληση -όχι μόνο την αίσθηση αυτής. Που δεν 'φεύγει', γιατί δεν αλλάζει κάτι, οπότε η όλη διαδικασία γίνεται σε 'λούπα'.
Όπως είπε ο Dr. Judson Brewer, αναπληρωτής καθηγητής στο Brown University και συγγραφέας του 'Unwinding Anxiety: New Science Shows How to Break the Cycles΄ “αν περνάμε όλο μας το χρόνο να ανησυχούμε, είναι σαν να βάζουμε μπροστά τον κινητήρα του αυτοκινήτου μας, να έχουμε νεκρά, να πατάμε το γκάζι και να αναρωτιόμαστε γιατί δεν κουνιέται το όχημα”.
Κανένα σώμα δεν μπορεί να αντέξει σε υψηλά επίπεδα στρες/άγχους, για μεγάλες χρονικές περιόδους, χωρίς να νιώσει κούραση. Και αυτή θα μπορούσε να είναι καλή για εμάς, εφόσον σηματοδοτούσε την αρχή της διαδικασίας αποδοχής της νέας πραγματικότητας. Το να βρούμε δηλαδή, λύση -όπου συνήθως μας οδηγεί το άγχος, όπως καταλάβαμε στην αρχή της πανδημίας. Μετά διαπιστώσαμε πως ό,τι και αν κάνουμε, λύση δεν μπορούμε να βρούμε -εμείς οι ίδιοι. Έκτοτε δυσκολευόμαστε να μας ελέγξουμε -γενικά και ειδικότερα το θυμό μας.
Τι γίνεται όταν θέλοντας και μη φτάνουμε στο να αποδεχθούμε ότι it is what it is; Πάλι υπό νορμάλ συνθήκες, θα κερδίζαμε την ησυχία του μυαλού και του σώματος μας. Επειδή όμως, είμαστε εξαντλημένοι δεν μπορούμε να φτάσουμε σε ουσιαστική αποδοχή. Αν δεν ήμασταν, η άρνηση μας να ανησυχούμε περαιτέρω και να αγχωνόμαστε περισσότερο, θα μπορούσε να μας προστατεύσει. Δεν έχουμε όμως, την ενέργεια που χρειάζεται να 'δώσουμε' σε αυτήν την κατεύθυνση και καταλήγουμε στο να αδιαφορούμε -και άρα να θέτουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο.
Αυτή η αδιαφορία υπάρχει παγκοσμίως και είναι το βασικό εμπόδιο συμμόρφωσης με τους κανονισμούς. Από πέρυσι το συγκεκριμένο φαινόμενο προσδιορίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως “πανδημική κόπωση”.

η κοινωνικοποίηση, όσο επιτρέπεται, και η σύνδεση με ανθρώπους που μας κάνουν να νιώθουμε καλά συνεισφέρουν πολύ στο να μειωθεί το αίσθημα ανησυχίας.

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ ΑΝ ΕΧΕΙΣ WORRY BURNOUT​

1. Aποφεύγεις τις ειδήσεις -καθώς νιώθεις πως δεν μπορείς να διαχειριστείς άλλη ανατροπή.
2. Αισθάνεσαι μουδιασμένος/μουδιασμένη -έχεις 'μαθημένη αδυναμία' δηλαδή την αίσθηση της απόλυτης ανημποριάς που ακολουθεί ενός τραύματος.
3. Είσαι κουρασμένος/κουρασμένη συνέχεια -το καθημερινό άγχος, η αβεβαιότητα και η διαρκής απειλή δεν βοηθούν.
4. Νιώθεις πως δεν υπάρχει ελπίδα -και δη αν υπήρξες από εκείνους που ήταν συνεπείς με τους κανονισμούς και τις ανάγκες της εποχής
5. Έχεις περισσότερο θυμό από ό,τι συνήθως -έχεις δώσει αλλού την ενέργεια των συναισθημάτων σου και έχεις μεγαλύτερη ανυπομονησία

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΣΗ​

Η κυρία Μαραθιανού εξηγεί ότι “πέρα από το γεγονός ότι ζούμε υπό μόνιμη απειλή, η πανδημία έχει πλήξει σε μεγάλο βαθμό και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Αυτό οφείλεται στις συνθήκες απομόνωσης και των δύσκολων συναισθημάτων που βιώνουμε, τα οποία μπορεί να μας έχουν απομακρύνει από τους γύρω μας. Για να μπορέσουμε λοιπόν, να ανταπεξέλθουμε, στην ιδιαίτερα απαιτητική και ψυχοφθόρα κατάσταση που βιώνουμε χρειάζεται να αναλάβουμε δράση σε προσωπικό και σε διαπροσωπικό επίπεδο.
Η αναζήτηση βοήθειας από ειδικό, ιδίως σε περιπτώσεις που έχουμε κρίσεις πανικού ή που το άγχος έχει σωματοποιηθεί, αποτελεί το πρώτο βήμα για τη διαχείριση των συναισθημάτων που βιώνουμε. Επίσης, είναι σημαντικό να μπορούμε συνδεθούμε με τα κομμάτια της καθημερινότητάς μας που μας έκαναν να αισθανόμαστε καλά και έδιναν νόημα στη ζωή μας πριν την πανδημία.
Η άσκηση, οι ευχάριστες δραστηριότητες καθώς και οι ασκήσεις χαλάρωσης, μπορεί να είναι βοηθητικές. Τέλος, η κοινωνικοποίηση, όσο επιτρέπεται, και η σύνδεση με ανθρώπους που μας κάνουν να νιώθουμε καλά συνεισφέρουν πολύ στο να μειωθεί το αίσθημα ανησυχίας.
Η πανδημία αναμφίβολα είναι μια κατάσταση γεμάτη δυσκολίες, μια κατάσταση που μας έχει εκπαιδεύσει σε ένα συνεχόμενο αίσθημα αβεβαιότητας, μπορούμε όμως να τη δούμε σα μια ευκαιρία να αντιληφθούμε τι είναι πραγματικά σημαντικό και να επικεντρωθούμε σε πράγματα και σχέσεις που έχουν νόημα”.

Πηγη www.news247.gr